Δυστυχώς, ο διωγμός των χριστιανών στην «Κοιλάδα των Χριστιανών» της Συρίας (Wadial-Nasara), που κατοικείται στη συντριπτική πλειοψηφία από Έλληνες με καταγωγή από την Αντιόχεια, έχει κλιμακωθεί.
Αφού οι δυνάμεις της τρομοκρατικής ομάδας Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), που είναι παρακλάδι της Αλ Κάιντα, κατέκτησαν τη Δαμασκό και ανέτρεψαν το καθεστώς Άσαντ της Συρίας τον Δεκέμβριο του 2024, προέτρεψαν τους κατοίκους της Κοιλάδας των Χριστιανών να παραδώσουν τα όπλα που κατείχαν για αυτοάμυνα, λέγοντάς τους ότι δεν θα βλάψουν αμάχους. Ωστόσο, μετά την κατάληψη της Συρίας από τους τζιχαντιστές, περίπου 500000 χριστιανοί στη χώρα έχουν υποστεί αυξημένες διώξεις και απαγωγές.
Στις 14 Φεβρουαρίου 2025, περίπου 10 χριστιανοί άνδρες απήχθησαν από μουσουλμάνους σε ένα χωριό στην κοιλάδα, αν και φέρεται να αφέθηκαν ελεύθεροι αργότερα. Στις 16 Φεβρουαρίου, περισσότεροι χριστιανοί —τρεις από τους οποίους ταυτοποιήθηκαν ως Μαζντ Σαχάουντ, Τόνι Σαλάουμ και Μπαχζάτ Σεχάμπ— απήχθησαν σε ένα άλλο χωριό της περιοχής. Οι απαγωγείς τους, σύμφωνα με πηγές στο έδαφος, τους βασανίζουν.
Μέσα σε λίγες μέρες, ένοπλοι ισλαμιστές παραβίασαν ένα νεκροταφείο στη χριστιανική πόλη Ζαϊντάλ, ανατολικά της πόλης Χομς, όπου γκρέμισαν και έσπασαν έναν πέτρινο σταυρό και βεβήλωσαν τάφους. Στις 17 Φεβρουαρίου, βόμβες καπνού εκτοξεύτηκαν από μασκοφόρους στην εκκλησία της Παναγίας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο χριστιανικό χωριό αλ-Μασμιγιάχ, στην Νταράα.
Η HTS είναι μια τρομοκρατική ομάδα που δημιουργήθηκε το 2017 από τη συγχώνευση πέντε ισλαμιστικών πολιτοφυλακών. Έκτοτε, η HTS κυβέρνησε την Ιντλίμπ στη βορειοδυτική Συρία. Το 2018, χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση.
Στα τέλη Νοεμβρίου 2024, ξεκίνησε μια επίθεση από τις τζιχαντιστικές δυνάμεις, με επικεφαλής την HTS. Τον Δεκέμβριο, σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, σε μια πορεία στη Συρία, η HTS ανέτρεψε τον Μπασάρ αλ Άσαντ, τερματίζοντας των έξι δεκαετιών μπααθικό καθεστώς της οικογένειάς του.
Ο ιδρυτής της HTS Αχμέντ αλ-Σαράα, παλαιότερα γνωστός ως Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι, έγινε στη συνέχεια πρόεδρος της Συρίας και de facto ηγέτης της. Πριν από αυτό, είχε υπηρετήσει ως «απόφοιτος» της Τζαπχάτ Αλ-Νούσρα (Μέτωπο Νούσρα), άλλης χαρακτηρισμένης ξένης τρομοκρατικής οργάνωσης και συριακό παρακλάδι της Αλ Κάιντα. Η προσφορά χρηματικής αμοιβής ύψους 10 εκατομμυρίων δολαρίων για τη σύλληψή του αποσύρθηκε από την κυβέρνηση Μπάιντεν στις 20 Δεκεμβρίου 2024, πιθανώς με την ελπίδα να μην οδηγηθεί η Συρία σε εξτρεμιστικό καθεστώς.
Οι ηγέτες του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) έχουν χρησιμοποιήσει εδάφη που ελέγχονται από την HTS στη Συρία ως ασφαλές καταφύγιο. Δύο σημαντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ στόχευσαν τους ηγέτες του ISIS σε περιοχές που ελέγχονται από την HTS: τον Αμπού Μπακρ Αλ-Μπαγκνταντί το 2019 και τον Αμπού Ιμπραχίμ Αλ-Χασιμί Αλ-Κουραϊσί το 2022.
Η HTS, λόγω της σχέσης της με την Αλ Κάιντα και το ISIS, συμπεριλήφθηκε στη μαύρη λίστα ως τρομοκρατική οργάνωση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ο χαρακτηρισμός έχει μεταφερθεί στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ακολουθείται από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ.
Όπως αναφέρθηκε από την Επιτροπή των ΗΠΑ για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία το 2022, στη «Θρησκευτική Ελευθερία στη Συρία υπό την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS)»:
«Η HTS παραμένει μια ισχυρή πηγή ενός κινήματος σαλαφισμού─τζιχαντισμού που περιορίζει τη θρησκευτική ελευθερία των μη συμμορφούμενων σουνιτών μουσουλμάνων και απειλεί την ιδιοκτησία, την ασφάλεια και την ύπαρξη θρησκευτικών μειονοτικών ομάδων όπως οι Αλαουίτες, οι Χριστιανοί και οι Δρούζοι. Επιπλέον, το γεγονός ότι η HTS καλλιεργεί μια αμοιβαία και πολιτικά σκόπιμη σχέση με την Τουρκία —που αντιπροσωπεύει μια στρατιωτική απειλή για τις ευάλωτες θρησκευτικές ομάδες στη βόρεια Συρία— επιδεινώνει τις επικίνδυνες συνθήκες θρησκευτικής ελευθερίας μέσα και κοντά στην Ιντλίμπ.
Η HTS, ή Οργανισμός για την Απελευθέρωση του Λεβάντε, έχει υποστεί πολλές αλλαγές ονόματος και δήθεν ταυτότητας από την αρχή της ίδρυσής της το 2011 που ονομαζόταν Τζαμπχάτ αλ─Νούσρα, και ήταν αρχικά ένα συριακό μέτωπο του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ, το οποίο εκείνη την εποχή ήταν το ιρακινό παρακλάδι της Αλ Κάιντα. Οι διαδοχικές μετονομασίες και «επανονομασίες» της HTS φαίνεται να απηχούν τη στρατηγική της ίδιας της Αλ Κάιντα στη Συρία να ιδρύει παραρτήματα και να τα παρουσιάζει ως τοπικές οργανώσεις που προκύπτουν ως απάντηση στις ανάγκες των Σύριων. [...]
Το 2021 και το 2022, η HTS συνέχισε να διαπράττει ορισμένες από τις ίδιες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων —μεταξύ των οποίων βασανιστήρια, βεβιασμένες εξαφανίσεις, βιασμούς και άλλα σεξουαλικά εγκλήματα και δολοφονίες κατά τη διάρκεια κράτησης— που η Ανεξάρτητη Διεθνής Επιτροπή Έρευνας των Ηνωμένων Εθνών για τη Συρία κατέγραψε για την οργάνωση και τους προκατόχους της το 2020. Έχοντας καταλάβει κυβερνητικές φυλακές και ιδρύσει ακόμη περισσότερες, η HTS έχει επιβάλει την ποινή φυλάκισης με θρησκευτικά κίνητρα και έχει προβεί σε απαγωγές απαιτώντας λύτρα για την απελευθέρωση μελών μειονοτικών ομάδων. Θρησκευτικές μειονότητες, μεταξύ των οποίων μη Σουνίτες Μουσουλμάνοι και Δρούζοι —και οι δύο μακροχρόνιοι στόχοι των διακρίσεων, της παρενόχλησης και του εξαναγκαστικού Σουνισμού από σουνιτικές αντάρτικες ομάδες— έχουν προσηλυτιστεί στο σουνιτικό Ισλάμ ή εγκατέλειψαν τα εδάφη της HTS, ενώ όσοι παραμένουν δεν εκπροσωπούνται στα επίσημα όργανα που κυβερνούν την περιοχή».
Το 2023, το υπουργείο Εξωτερικώντων ΗΠΑ έκανε την εξής δήλωση:
«Ένοπλες τρομοκρατικές ομάδες όπως η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, διέπραξαν ένα ευρύ φάσμα κακοποιήσεων, όπως δολοφονίες, απαγωγές, σωματική κακοποίηση και στρατολόγηση ή χρήση παιδιών ως στρατιώτες».
Ο Aλ-Σαράα άρχισε πρόσφατα να φοράει κοστούμι και γραβάτα, και τώρα παρουσιάζεται στη Δύση ως «μετριοπαθής». Έχει μιλήσει για σχέδια σχηματισμού μιας μεταβατικής κυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς που θα εκπροσωπεί διάφορες κοινότητες, η οποία θα οικοδομήσει θεσμούς και θα διοικήσει τη χώρα μέχρι να μπορέσει να διεξαγάγει ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Στα σχολικά βιβλία, ωστόσο, η κυβέρνησή του έχει αντικαταστήσει τη λέξη «νόμος» με τη λέξη «σαρία», και χρησιμοποιεί την ισλαμική διδασκαλία για να στρατολογήσει τον νέο στρατό της χώρας.
Η HTS έχει μια φονταμενταλιστική ισλαμική ατζέντα και έχει από καιρό στόχο να εγκαταστήσει τον νόμο της σαρία στη Συρία. Τον Δεκέμβριο του 2024, η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Open Doors ανέφερε:
«Υπό τον έλεγχο της HTS στην Ιντλίμπ, οι χριστιανοί κληρικοί δεν επιτρέπεται να εμφανίζονται έξω με ενδύματα που τους κάνoυν αναγνωρίσιμους ως ιερείς ή πάστορες. Οι σταυροί έχουν αφαιρεθεί από κτίρια εκκλησιών».
Ο Αλ-Σαράα είπε τον περασμένο μήνα ότι η διοργάνωση εθνικών εκλογών στη Συρία μπορεί να διαρκέσει έως και πέντε χρόνια.
Η «Χριστίνα», μια ελληνίδα χριστιανή που ζει σε μια πόλη με τη μεγαλύτερη χριστιανική πλειοψηφία της Συρίας, μίλησε στο Gatestone με τον όρο να διατηρηθεί η ανωνυμία της, και είπε ότι ο κύριος λόγος για τον οποίο δεν γίνεται ακόμη κάποια συστηματική χριστιανική δίωξη σε όλη τη Συρία είναι επειδή «διάπλατα μάτια και πολυάριθμα βλέμματα των ΜΜΕ είναι στραμμένα στις περιοχές όπου κατοικούν χριστιανοί».
«Αυτή η προσοχή σημαίνει ότι λιγότερα μάτια παρακολούθησης μπορεί να επιτρέψουν στους τζιχαντιστές να υπερβούν τα όρια —αυτό έχει συμβεί ήδη σε κάποιες χριστιανικές περιοχές όπου η κάλυψη των μέσων ενημέρωσης είναι περιορισμένη σε τοπικό ή κρατικό επίπεδο.
Για παράδειγμα, στη Δαμασκό και την ύπαιθρό της, καθώς και στις αγροτικές περιοχές όπου κανείς δεν μπορεί να τεκμηριώσει τις παραβιάσεις που διαπράττουν τζιχαντιστικές δυνάμεις, ισλαμικά σύμβολα όπως το χιτζάμπ επιβάλλονται ακόμη και σε χριστιανές γυναίκες. Αυτό αποτελεί παραβίαση των ελευθεριών μας. Σε άλλες περιοχές, οι χριστιανοί υφίστανται παρενόχληση από μουσουλμάνους, όπως καταπάτηση χριστιανικών εδαφών και κατοικιών, απαγωγές και απαίτηση λύτρων για απελευθέρωση των απαχθέντων.
Ο μεγαλύτερος φόβος των Χριστιανών είναι η πιθανή εφαρμογή του ισλαμικού νόμου από το καθεστώς και η επιβολή της jizya —ενός φόρου που απαιτείται από τους μη μουσουλμάνους ως «προστασία»— ή ακόμη και η επιβολή του Ισλάμ σε εμάς στο μέλλον. Αυτό που προσωπικά φοβάμαι περισσότερο είναι να ξεσπάσουν ξανά ένοπλες συγκρούσεις και το ενδεχόμενο οι τζιχαντιστές να εξαπολύσουν σφαγές εναντίον μας».
Η Χριστίνα ανέφερε ότι δεν είχε εγκαταλείψει τη Συρία ούτε στα χρόνια του εμφυλίου, αλλά ότι τώρα το οικονομικό βάρος για τη χριστιανική κοινότητα έχει γίνει αφόρητο.
«Ελπίζουμε σε βελτίωση της οικονομίας γιατί η κατάσταση είναι βασανιστική. Πολλοί χριστιανοί τώρα, ειδικά αφού το κράτος σταμάτησε να πληρώνει μισθούς στους υπαλλήλους, προσπαθούν να επιβιώσουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Ακόμη και η κατάσταση στην αγορά εργασίας είναι τρομερή. Αντιμετωπίζουμε πολλά προβλήματα —τόσο οικονομικά όσο και από άποψη ασφάλειας».
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας, Ζαν Νοέλ Μπαρό και Aνναλένα Μπέρμποκ, ταξίδεψαν στη Δαμασκό στις 3 Ιανουαρίου για να στείλουν αυτό που περιέγραψε η Μπέρμποκ ως σαφές μήνυμα ότι είναι εφικτή μια «νέα πολιτική αρχή μεταξύ Ευρώπης και Συρίας», σύμφωνα με το Euronews.
Η Χριστίνα λέει ότι διαφωνεί:
«Δεν πιστεύω στην αναγνώριση ως επίσημης κυβέρνησης μιας ομάδας που είναι παρακλάδι της Αλ Κάιντα, ειδικά αφού οι ηγέτες της, με επικεφαλής τον πρόεδρό της, έχουν προηγουμένως αποδείξει ότι είναι τρομοκράτες και το αίμα τόσων πολλών ανθρώπων έχει χυθεί εξαιτίας τους.
Η αναγνώριση από τη Δύση μιας τέτοιας τρομοκρατικής ομάδας θα αντιπροσώπευε έλλειψη δικαιοσύνης απέναντι στους αθώους που δολοφονήθηκαν από αυτές, και γνωρίζουμε ότι είναι η ίδια τρομοκρατική ομάδα ανεξάρτητα από τους τωρινούς της ισχυρισμούς.
Η Συρία πρέπει να είναι μια κοσμική και δημοκρατική χώρα. Πρέπει επίσης να υπάρχουν πολιτικά κόμματα που εκπροσωπούν τους χριστιανούς. Η νέα Συρία δεν θα πρέπει να ιδρυθεί χωρίς κόμματα που εκπροσωπούν τις μειονοτικές ομάδες στη χώρα, όπως είναι οι Χριστιανοί, οι Κούρδοι, οι Δρούζοι και οι Αλαουίτες.
Η επίσημη αναγνώριση και αποδοχή των τζιχαντιστών από τις δυτικές κυβερνήσεις είναι σαν να βάζεις το μαχαίρι στο λαιμό των χριστιανών συγκεκριμένα, και όλων όσων διαφωνούν μαζί τους γενικώς».
Η Χριστίνα είπε ότι οι περισσότεροι χριστιανοί στη Συρία είναι ελληνικής καταγωγής, αλλά για αιώνες έχουν υποστεί εξαναγκαστική αραβοποίηση:
«Σήμερα, ο ελληνικός λαός μας στη Συρία μιλάει αραβικά γιατί οι άραβες μουσουλμάνοι, από τότε που εισέβαλαν στο Λεβάντε τον έβδομο αιώνα, αρνήθηκαν να αφήσουν χώρο για άλλες γλώσσες. Με άλλα λόγια, όλα αραβοποιήθηκαν επιβάλλοντας την αραβική γλώσσα και διώκοντας όλους αυτούς που μιλούσαν Ελληνικά, εκτός από όσους ελληνικούς όρους που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας γλώσσα μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να αποδοθούν στα Αραβικά. Το Ισλάμ δεν ανέχεται άλλους πολιτισμούς, έτσι η ελληνική γλώσσα σταδιακά καταργήθηκε σε τέτοιο σημείο ώστε να εξαφανιστεί μεταξύ των ανθρώπων, και η ύπαρξή της να περιοριστεί στο πεδίο της θεολογικής μελέτης.
Ελπίζω ότι η Ελλάδα θα κάνει κάτι για να βοηθήσει εμάς, τον ελληνοχριστιανικό λαό εδώ, όπως να στείλει βοήθεια ή να διασφαλίσει προστασία για τις περιοχές μας από οποιαδήποτε μελλοντική επίθεση εναντίον μας, ή να μας βοηθήσει να φύγουμε από εδώ, ειδικά αυτούς που πάντα υπέφεραν στις περιοχές τους που ήταν ζώνες συγκρούσεων. Νομίζω ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει πλέον ευθύνη απέναντι στον λαό μας εδώ».
Ο Aϊάντ Χερέρα, εκπρόσωπος της Αντιοχικής Ελληνικής Οργάνωσης, είπε στο Gatestone:
«Οι Σύροι χριστιανοί, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων Αντιοχιανών, αποτελούν εδώ και πολύ καιρό μια ειρηνική και ανεκτική κοινότητα στη Συρία και το Λεβάντε. Σε αντίθεση με άλλες ομάδες, δεν σχημάτισαν πολιτοφυλακές ούτε συμμετείχαν στον εμφύλιο πόλεμο. Είχαν στην κατοχή τους μόνο μικρά όπλα για αυτοάμυνα. Παρόλα αυτά, έχουν έρθει αντιμέτωποι με επανειλημμένες απαγωγές, επιθέσεις στις εκκλησίες και τα νεκροταφεία τους, καθώς και αυξανόμενη θρησκευτική βία, ενώ η νέα κυβέρνηση δεν κατάφερε να τους προστατεύσει. Οι ΗΠΑ, ο ΟΗΕ, η Ελλάδα και η διεθνής κοινότητα πρέπει να λάβουν επείγουσα δράση για να προστατεύσουν αυτές τις ευάλωτες κοινότητες. Πρόκειται για την πατρίδα των προγόνων τους, αλλά ο αριθμός τους μειώνεται ραγδαία».
Ο Uzay Bulut, Τούρκος δημοσιογράφος, είναι διακεκριμένος ανώτερος συνεργάτης του Gatestone Institute.