Η υποστηριζόμενη από το Ιράν τρομοκρατική οργάνωση Χεζμπολάχ, ως μέρος της προετοιμασίας της για πόλεμο με το Ισραήλ, πέρασε τα τελευταία 15 χρόνια χτίζοντας ένα τεράστιο δίκτυο τούνελ στον Λίβανο. Ορισμένα από τα τούνελ υποτίθεται ότι θα χρησιμοποιηθούν για την εισβολή στο Ισραήλ και τη διεξαγωγή φρικαλεοτήτων κατά των Ισραηλινών, όπως αυτές που διέπραξε η Χαμάς, άλλη ομάδα που εκπροσωπεί την τρομοκρατία του Ιράν, στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Σε μια εποχή που ο Λίβανος αντιμετώπιζε μια σοβαρή οικονομική κατάσταση, η Χεζμπολάχ επένδυσε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στην κατασκευή των τούνελ. Το Reuters ανέφερε το 2022:
«Ο Λίβανος παλεύει με μια βαθιά οικονομική κρίση αφού οι διαδοχικές κυβερνήσεις συσσώρευσαν χρέη μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 1975-1990, έχοντας λίγα πράγματα να επιδείξουν για τo όργιο των δαπανών τους.
Οι τράπεζες, κεντρικός άξονας μιας οικονομίας που εστιάζει στις υπηρεσίες, έχουν παραλύσει. Οι αποταμιευτές έχουν αποκλειστεί από λογαριασμούς σε δολάρια ή έχουν ενημερωθεί ότι τα κεφάλαια στα οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση αξίζουν πλέον ένα κλάσμα της αρχικής τους αξίας. Το νόμισμα έχει καταρρεύσει, οδηγώντας ένα τμήμα του πληθυσμού στη φτώχεια».
Τα κεφάλαια που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των τούνελ θα μπορούσαν να έχουν αμβλύνει την οικονομική κρίση του Λιβάνου, αλλά η Χεζμπολάχ επέλεξε αντ' αυτού να επενδύσει στην προετοιμασία για πόλεμο και τρομοκρατικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ.
Σύμφωνα με ορισμένα ρεπορτάζ, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα βοήθησαν τη Χεζμπολάχ να σχηματίσει ένα δίκτυο «διαπεριφερειακών» τούνελ στον Λίβανο, ένα δίκτυο σημαντικά μεγαλύτερο από τα τούνελ της Χαμάς. Σύμφωνα με μια αναφορά του 2021 από το Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης Alma:
«Διάφορες αναφορές δείχνουν ότι στα τέλη της δεκαετίας του 1980, και ακόμη περισσότερο μετά τον Δεύτερο Πόλεμο του Λιβάνου (2006), οι σύμβουλοι της Βόρειας Κορέας βοήθησαν σημαντικά στο έργο των τούνελ της Χεζμπολάχ. [...] Η Χεζμπολάχ, εμπνευσμένη και υποστηριζόμενη από τους Ιρανούς, είδε τη Βόρεια Κορέα ως επαγγελματική αυθεντία στο θέμα της διάνοιξης τούνελ, με βάση την εκτεταμένη εμπειρία που είχε συσσωρεύσει στην κατασκευή σηράγγων για στρατιωτική χρήση από το δεκαετία του 1950. [...]
Το μοντέλο της Χεζμπολάχ είναι το ίδιο με το μοντέλο της Βόρειας Κορέας: τούνελ στα οποία εκατοντάδες μαχητές, πλήρως εξοπλισμένοι, μπορούν να περάσουν κρυφά και γρήγορα υπόγεια. [...]
Κατά τη γνώμη μας, το σχέδιο της Χεζμπολάχ «Γη των τούνελ» είναι πολύ μεγαλύτερο από το σχέδιο «μετρό» της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας».
Τον Οκτώβριο, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) ανακάλυψαν ένα τούνελ στο νότιο Λίβανο, το οποίο προοριζόταν από τη Χεζμπολάχ για χρήση ως σταθμός ανάπαυσης, όπου εκατοντάδες τρομοκράτες έφταναν όταν καλούνταν, έπαιρναν τον εξοπλισμό και τα όπλα τους και ήταν έτοιμοι να επιτεθούν σε ισραηλινές πόλεις.
Ένας ρεπόρτερ που επισκέφτηκε το σημείο έγραψε:
«Η υπόγεια τοποθεσία —σκαμμένη σε ένα βουνό— είχε μήκος περίπου 2 χιλιόμετρα. Έφτασε σε βάθος περίπου 40 μέτρων σε ορισμένες περιοχές και οι ίδιοι οι διάδρομοι ήταν πάνω από δύο μέτρα ύψος. Στην πραγματικότητα, ήταν το μεγαλύτερο τούνελ που βρέθηκε από τον ισραηλινό στρατό στο νότιο Λίβανο μέχρι σήμερα».
Ο ταξίαρχος Guy Levy, διοικητής της 98ης μεραρχίας του ισραηλινού στρατού, φέρεται να είπε:
«Αυτό δεν είναι «τούνελ», είναι υπόγειος χώρος μάχης, εξαιρετικά σημαντικός, τον οποίο ο εχθρός κατασκεύαζε επί χρόνια με σκοπό την εισβολή στο Ισραήλ —υπολογίζουμε ότι στόχος είναι οι πόλεις του βόρειου Ισραήλ».
Η τρέχουσα επιχείρηση των ισραηλινών αμυντικών δυνάμεων στο νότιο Λίβανο ματαίωσε το σχέδιο της Χεζμπολάχ να εισβάλει στο Ισραήλ. Πολλά από τα τούνελ της τρομοκρατικής οργάνωσης έχουν καταστραφεί από τα ισραηλινά στρατεύματα. Πιστεύεται, ωστόσο, ότι υπάρχουν ακόμη πολλά τούνελ σε πολλές περιοχές του Λιβάνου που δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί από τον ισραηλινό στρατό.
«Παραμένουν πολλά άγνωστα στοιχεία για τα τούνελ της Χεζμπολάχ», σύμφωνα με μια έκθεση των Πάτρικ Σάλιβαν, Τζον Σπένσερ και Τζον Άμπλ, που δημοσιεύτηκε από το Modern War Institute at WestPoint (ινστιτούτο σύγχρονου πολέμου της στρατιωτικής σχολής Γουέστ Πόιντ).
«Όπως τα τούνελ της Χαμάς στη Γάζα με τα οποία ήρθαν αντιμέτωπες οι ισραηλινές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής τους εκστρατείας εκεί, ο μόνος τρόπος να γνωρίζουμε με βεβαιότητα πόσα τούνελ υπάρχουν — και την κλίμακα, τη μορφή και τους σκοπούς τους— είναι να τις ανακαλύψουμε στο έδαφος.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες για το δίκτυο τούνελ της Χεζμπολάχ που είναι δημοσίως γνωστές . Μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι η ομάδα άρχισε να σκάβει τούνελ στο νότιο Λίβανο στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν το Ισραήλ αποσύρθηκε από το μεγαλύτερο μέρος του λιβανικού εδάφους που είχε καταλάβει μετά από την εισβολή του το 1982, σε περιορισμένη λωρίδα κατά μήκος των νότιων συνόρων με το Ισραήλ. Όταν αργότερα οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρθηκαν πλήρως το 2000, η Χεζμπολάχ συνέχισε να σκάβει. Οι μαχητές της χρησιμοποίησαν εκτενώς σήραγγες κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέμου του Λιβάνου το 2006.[...]
Στα τέλη του 2018, το Ισραήλ ξεκίνησε την Επιχείρηση Βόρεια Ασπίδα για να βρει και να καταστρέψει διασυνοριακά τούνελ της Χεζμπολάχ. Το Ισραήλ βρήκε έξι τέτοια μεγάλα τούνελ επίθεσης που είχαν σκοπό να επιτρέψουν σε χιλιάδες μαχητές της Χεζμπολάχ να εισρεύσουν στο Ισραήλ κατά τη διάρκεια κάποιου τύπου εισβολής».
Η έκθεση προσθέτει ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των τούνελ της Χαμάς και της Χεζμπολάχ:
«Ενώ ορισμένες από τις λειτουργίες μπορεί να είναι ίδιες, η γεωλογία, η κατασκευή, η τοποθεσία, η κλίμακα και οι πρωταρχικοί σκοποί είναι εντελώς διαφορετικοί.
Ο νότιος Λίβανος αποτελείται από λοφώδη, βραχώδη εδάφη, που απαιτούν από τη Χεζμπολάχ να σκάβει με τρυπάνια σε συμπαγή βράχο για μήνες και χρόνια για να δημιουργήσει μεμονωμένα τούνελ. Στη Γάζα, αντίθετα, το αμμώδες ίζημα επιτρέπει το σκάψιμο με απλά εργαλεία χειρός, απαιτώντας λιγότερο χρόνο να σκαφτούν τα τούνελ, αλλά απαιτώντας επίσης μεγάλες ποσότητες σκυροδέματος για να ενισχυθούν. Η βραχώδης κατασκευή των τούνελ της Χεζμπολάχ τα καθιστά επίσης εξαιρετικά στιβαρά, γεγονός που επηρεάζει τα πυρομαχικά που χρησιμοποιούνται για την καταστροφή καταφυγίων και μπορούν να φτάσουν στα τούνελ. Εκτός από το να διατρέχουν υπόγεια κατοικημένες περιοχές και δασώδη εδάφη, πολλά από τα τούνελ και τα καταφύγια της Χεζμπολάχ βρίσκονται μέσα σε βουνά. Η γεωγραφική κλίμακα και η ποικιλία του εδάφους δημιουργούν μια πρόκληση διαφορετική από το δίκτυο των τούνελ της Χαμάς κάτω από επίπεδο και πολύ πυκνό αστικό έδαφος.
Ενώ η Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί ανθρώπινες ασπίδες χτίζοντας τούνελ κάτω από σπίτια πολιτών, σε αντίθεση με τα τούνελ της Χαμάς, τα τούνελ της Χεζμπολάχ δεν βρίσκονται σχεδόν αποκλειστικά κάτω από αστικές περιοχές ή χρησιμοποιούνται ως κέντρο βάρους προσπαθώντας να προκαλέσουν τους μέγιστους θανάτους αμάχων στην επιφάνεια για να επιτύχουν τον πολιτικό τους στόχο στους πολέμους».
Το σύστημα τούνελ της Χεζμπολάχ εκτιμάται ότι εκτείνεται σε εκατοντάδες χιλιόμετρα, με ορισμένα τούνελ να φτάνουν σε βάθη 40-80 μέτρων κάτω από βραχώδες έδαφος, χρησιμεύοντας ως σύνθετη στρατιωτική υποδομή. Όπως το δίκτυο τούνελ της Χαμάς στη Γάζα, έτσι και το δίκτυο τούνελ της Χεζμπολάχ περιλαμβάνει διάφορους τύπους τούνελ:
Επιθετικά τούνελ: αυτά τα τούνελ περνούν από τον Λίβανο στο Ισραήλ.
Τούνελ προσέγγισης: σκαμμένα κοντά στα σύνορα με το Ισραήλ, αυτά τα τούνελ επιτρέπουν στις δυνάμεις της Χεζμπολάχ να προχωρήσουν κρυφά από χωριά στο νότιο Λίβανο σε απόσταση λίγων μέτρων από τα ισραηλινά σύνορα, επιτρέποντάς τους να εξαπολύσουν εκτεταμένες επιθέσεις παρόμοιες με την επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου. Αυτά τα τούνελ προετοιμάστηκαν για μια πιθανή επιχείρηση κατάληψης της περιοχής της Γαλιλαίας στο βόρειο Ισραήλ.
- Τακτικά τούνελ: χτισμένα σε χωριά και διάφορες τοποθεσίες στο νότιο Λίβανο, αυτά τα τούνελ χρησιμεύουν για ανταρτοπόλεμο εναντίον των ισραηλινών δυνάμεων, για αποθήκευση πυρομαχικών, ως κέντρα διοίκησης και υπόγειες βάσεις για την προετοιμασία της Χεζμπολάχ να πραγματοποιήσει επίθεση στο Ισραήλ.
- Εκρηκτικά τούνελ: μικρά τούνελ γεμάτα με εκρηκτικά, που βρίσκονται κοντά σε ισραηλινές στρατιωτικές θέσεις στα σύνορα ή κάτω από χωριά στο νότιο Λίβανο. Η Χεζμπολάχ σκοπεύει να τα πυροδοτήσει κατά τη διάρκεια κάποιας επίθεσης στο Ισραήλ ή κατά τη διάρκεια ανταρτοπόλεμου εναντίον των ισραηλινών δυνάμεων.
- Στρατηγικά τούνελ: τεράστια τούνελ, μερικά από τα οποία εκτείνονται σε δεκάδες χιλιόμετρα, συνδέοντας τα οχυρά της Χεζμπολάχ και τα κέντρα διοίκησης σε ολόκληρο τον Λίβανο. Σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχει μια μεγάλη σήραγγα που συνδέει την κοιλάδα Μπεκάα με τη Βηρυτό και με παρόμοια τούνελ κάτω από την περιοχή Νταχίγια της Βηρυτού, όπου βρίσκονταν οι ηγέτες της Χεζμπολάχ όπως ο Χασάν Νασράλα και ο Χασέμ Σάφι αλ-Ντιν. Αυτά τα τούνελ διευκολύνουν τη μετακίνηση βαρέος εξοπλισμού, πυραύλων και μαχητικών, και επιτρέπουν ακόμη και την εκτόξευση πυραύλων από το εσωτερικό τους.
- Τούνελ λαθρεμπορίου: χτισμένα κάτω από τα σύνορα μεταξύ Λιβάνου και Συρίας, αυτά τα τούνελ επιτρέπουν στη μονάδα λαθρεμπορίου της Χεζμπολάχ και στις ειδικές δυνάμεις αλ-Κουντς των φρουρών της ισλαμικής επανάστασης του Ιράν να μεταφέρουν πυρομαχικά, προμήθειες και μαχητές κάτω από τα σύνορα.
Πολλά από αυτά τα τούνελ βρίσκονται κάτω από μη στρατιωτικές υποδομές και κατοικημένες περιοχές, χρησιμοποιώντας αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες για τις δραστηριότητές τους.
Πρόσφατα βίντεο από τις επιχειρήσεις του ιρανικού στρατού στον Λίβανο δείχνουν τον κίνδυνο αυτών των τούνελ, καθώς η καταστροφή τους έχει προκαλέσει ζημιές στην επιφάνεια του εδάφους σε κτίσματα που βρίσκονται σε χωριά του Λιβάνου όπου έχουν γίνει επιχειρήσεις από τον ιρανικό στρατό. Ορισμένα τούνελ ανακαλύφθηκαν κοντά σε βάσεις στο νότιο Λίβανο που χρησιμοποιούνται από την Προσωρινή Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στο Λίβανο (UNIFIL). Οι δυνάμεις της UNIFIL απέτυχαν να εκτελέσουν την αποστολή τους για την εφαρμογή της απόφασης 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η οποία απαιτεί να αποτρέψουν την παρουσία ένοπλων στοιχείων της Χεζμπολάχ νότια του ποταμού Λιτάνι του Λιβάνου. Το ψήφισμα 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που εγκρίθηκε το 2006, ζητά την αποχώρηση της Χεζμπολάχ από τα νότια του ποταμού Λιτάνι και τον αφοπλισμό της Χεζμπολάχ και άλλων ένοπλων ομάδων. Τονίζει επίσης ότι καμία ένοπλη δύναμη εκτός από την UNIFIL και τις ένοπλες δυνάμεις του Λιβάνου δεν θα βρίσκεται νότια του ποταμού Λιτάνι.
Ακόμη και αν η Χεζμπολάχ πει ότι θα αποσυρθεί βόρεια του ποταμού Λιτάνι, τα τούνελ της επιτρέπουν να παραβιάσει εύκολα αυτή τη δέσμευση, χωρίς κανένας να το αντιληφθεί. Επιπλέον, η Χεζμπολάχ δεν τήρησε ποτέ το ψήφισμα 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για να σταματήσει να κατασκευάζει τούνελ και να αποθηκεύει όπλα στο νότιο Λίβανο.
Τώρα, ορισμένοι Λιβανέζοι και άλλοι Άραβες αρχίζουν να καταγγέλλουν τη Χεζμπολάχ για την κατασκευή τούνελ και την αποθήκευση όπλων σε χωριά του Λιβάνου.
«Τα καθάρματα, οι τρομοκράτες της Χεζμπολάχ, έχτισαν σήραγγες κάτω από τα χωριά για να αποθηκεύουν όπλα και κάθε μέρα τα ανατινάζουν (ο ισραηλινός στρατός)», σημείωσε ο Άραβας χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Αλ-Ούμντα Ομπάντι στο X.
Ένας άλλος Άραβας, χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που ονομάζεται Μοχάμεντ Αλ-Ομπαΐτ, επισήμανε ότι ορισμένα σπίτια στον Λίβανο καταστράφηκαν από ρουκέτες και εκρηκτικά της ίδιας της Χεζμπολάχ, αφού στοχοποιήθηκαν από τον ισραηλινό στρατό.
«Οι εκρήξεις προκαλούνται από τα ίδια τα όπλα της Χεζμπολάχ. Με άλλα λόγια, τα τούνελ της Χεζμπολάχ χρησιμοποιούνται για την ανατίναξη του Λιβάνου. Η Χεζμπολάχ εκτοπίζει, καταδικάζει σε λιμοκτονία και ληστεύει τους Λιβανέζους».
Η Χεζμπολάχ και η Χαμάς φέρουν πλήρη ευθύνη για το θάνατο χιλιάδων Λιβανέζων, Παλαιστινίων και Ισραηλινών που συνέβησαν από τις σφαγές της 7ης Οκτωβρίου 2023 και μετά, όταν η Χαμάς δολοφόνησε 1200 Ισραηλινούς. Οι δύο τρομοκρατικές ομάδες ξεκίνησαν τον πόλεμο, κατόπιν εντολής των υποστηρικτών τους στο Ιράν, με σκοπό να σκοτώσουν μεγάλο αριθμό Ισραηλινών και να εξοντώσουν το Ισραήλ. Το τεράστιο δίκτυο τούνελ που κατασκεύασαν στον Λίβανο και τη Λωρίδα της Γάζας είναι ένδειξη της αποφασιστικότητας των τρομοκρατικών ομάδων να συνεχίσουν τον Τζιχάντ (ιερό πόλεμο) εναντίον του Ισραήλ, παρά τους κινδύνους για τον λιβανέζικο και τον παλαιστινιακό λαό που ζει υπό την κυριαρχία τους.
Ο τωρινός πόλεμος στον Λίβανο και τη Λωρίδα της Γάζας δεν πρέπει να τελειώσει χωρίς την καταστροφή όλων των τούνελ και την ολοκληρωτική ήττα της Χεζμπολάχ και της Χαμάς. Εκείνοι που πιέζουν για άμεση κατάπαυση του πυρός ενισχύουν μόνο το Ιράν και τους τρομοκράτες εκπροσώπους του, ανοίγοντας το δρόμο για μια άλλη σφαγή τύπου 7ης Οκτωβρίου. Η ήττα της Χεζμπολάχ και της Χαμάς θα ωφελήσει όχι μόνο τους Ισραηλινούς, αλλά και τους Λιβανέζους και τους Παλαιστίνιους.
Ο Bassam Tawil είναι μουσουλμάνος Άραβας με έδρα τη Μέση Ανατολή. Το έργο του πραγματοποιείται μέσω της γενναιόδωρης δωρεάς μερικών χορηγών που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους. Το ινστιτούτο Gatestone τους ευγνωμονεί.