 Στις 13 Ιουλίου, η Τουρκία έλαβε τα πρώτα τμήματα των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων επιφανείας-αέρα S-400 που παρήγγειλε. Το S-400 μπορεί να στοχεύσει μέχρι και σε απόσταση 400 χιλιομέτρων. Έχει σχεδιαστεί για να καταρρίπτει τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ - συμπεριλαμβανομένων των μαχητικών αεροσκαφών F-35 των Η.Π.Α. (Πηγή εικόνας: Vitaly Kuzmin/Wikimedia Commons) |
Από τότε που η Τουρκία επέλεξε επισήμως το ρωσικό σύστημα πυραύλων επιφάνειας-αέρος S-400 για αεροσκάφη μεγάλης εμβέλειας και αντι-πυραυλική αρχιτεκτονική στα τέλη του 2017, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι η αγορά ήταν «μια ολοκληρωμένη συμφωνία» και ότι «είναι κυρίαρχη απόφαση της Τουρκίας να επιλέξει ποιο σύστημα αεράμυνας βρίσκεται στο έδαφός της.»
Ως απάντηση, η κυβέρνηση των ΗΠΑ απείλησε να αναστείλει την ιδιότητα μέλους της Τουρκίας στο πολυεθνικό πρόγραμμα Joint Strike Fighter, η οποία κατασκευάζει το F-35 Lightning II πέμπτης γενιάς μαχητικό αεροσκάφος. Οι ΗΠΑ απείλησαν την Τουρκία με περισσότερες κυρώσιες στα πλαίσια του Νόμου Περί Αντιμετώπισης Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων. Σύμφωνα με υπαλλήλους στον τομέα της βιομηχανίας, οι κυρώσεις CAATSA ενδέχεται να κοστίζουν στις τουρκικές εταιρείες πάνω από 10 δισεκατομμύρια δολάρια σε χαμένες συμβάσεις (υπεργολαβίας). Η Τουρκία έχει δεσμευτεί να αγοράσει τουλάχιστον 100 F-35 και έχει ήδη καταβάλει 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο Ερντογάν απλώς αδιαφορεί. Αναφέρει ότι η Τουρκία θα εξετάσει τη συμπαραγωγή του S-400 και του πιο εξελιγμένου συστήματος S-500 με τη Ρωσία· ότι το S-400 ήταν η κυρίαρχη απόφαση της Τουρκίας και πως θα ξεκινήσει επίσης διαπραγματεύσεις για την απόκτηση ή συμπαραγωγή του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους Su-57 αντί των F-35.
Το S-400 μπορεί να στοχεύσει μέχρι και σε απόσταση 400 χιλιομέτρων. Έχει σχεδιαστεί για να καταρρίπτει τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ - συμπεριλαμβανομένων των μαχητικών αεροσκαφών F-35 που βρίσκονται υπό κατασκευή.
Τα πρώτα μέρη των συστημάτων S-400 έφτασαν στην Άγκυρα στις 13 Ιουλίου.
Ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ John Sarbanes έκανε την ακόλουθη δήλωση στις 12 Ιουλίου:
«Η απόφαση της Τουρκίας να προχωρήσει στην απόκτηση του ρωσικού συστήματος πυραύλων επιφάνειας-αέρος S-400 παρουσιάζει μια σοβαρή απειλή όσον αφορά την εθνική ασφάλεια στις Ηνωμένες Πολιτείες και στους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ. Αγοράζοντας και ενσωματώνοντας ένα εξελιγμένο ρωσικό σύστημα πυραυλικής άμυνας στον εξοπλισμό του ΝΑΤΟ, η Τουρκία όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια του ΝΑΤΟ στην περιοχή αλλά δίνει και την ευκαιρία στη Ρωσία να σπείρει τη διχόνοια και τη δυσπιστία στα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία στρέφεται - επικίνδυνα - σε ένα αντιδημοκρατικό, αυταρχικό καθεστώς των οποίων οι πράξεις έχουν επανειλημμένα υπονομεύσει τις άμυνες του ΝΑΤΟ. Προκειμένου να αποδείξει ότι μπορεί να λειτουργήσει ως αξιόπιστος συνεργάτης στην περιοχή, η Τουρκία πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα για την πλήρη αποσυναρμολόγηση και επιστροφή των συστημάτων S-400 στη Ρωσία.»
Εν τω μεταξύ, η αξία της τουρκικής λίρας έχει πέσει και μέχρι στιγμής φέτος η οικονομία της χώρας έχει επιδεινωθεί και πάλι.
Η σχέση μεταξύ της Άγκυρας και της Ουάσιγκτον θα μπορούσε να γίνει ολέθρια εάν οι ΗΠΑ αντεπιτεθούν με τον τρόπο που έχουν υποσχεθεί: Αναστολή της συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα JSF, να σταματήσουν την εκπαίδευση των πιλότων της Τουρκίας· να μην παραδώσουν άλλα κρίσιμα στρατιωτικά εργαλεία, ειδικά τα έξυπνα πυρομαχικά που χρησιμοποιεί η Τουρκία ενάντια στους Κούρδους αγωνιστές στα νοτιοανατολικά ή/ και στη βόρεια Συρία και στο βόρειο Ιράκ· κυρώσεις σε ανώτερους Τούρκους αξιωματούχους και σε εταιρείες της αμυντικής βιομηχανίας που συμμετέχουν στο πρόγραμμα S-400· και ένα νέο κύμα οικονομικών κυρώσεων μπορεί να ωθήσει την ήδη εύθραυστη οικονομική κατάσταση της χώρας σε ελεύθερη πτώση.
Θα μπορούσε κανείς να χρησιμοποιήσει πολιτικές ακροβασίες σε αυτό το σημείο: Να πιέσει τον Ερντογάν ακόμα πιο πολύ οικονομικά αλλά χωρίς να διακόψουν κάθε σχέση: Ο Ερντογάν δεν θα είναι στην ηγεσία, για παράδειγμα, το 2074.
Στην Ουάσινγκτον υπάρχουν τρεις επιλογές για να αντιμετωπιστεί μια απειλή από συμμάχους:
Δεδομένου ότι υπάρχουν πολλά άλλα ζητήματα συναλλαγών για τα οποία οι Η.Π.Α. και η Τουρκία παραμένουν εξαρτημένες η μία από την άλλη, οι κυρώσεις να μην είναι πολύ σοβαρές.
Ας θυμηθούμε την περίπτωση του ποιμένα Andrew Brunson, όταν η οικονομική ύφεση της Τουρκίας συνέβαλε στην εξασφάλιση της απελευθέρωσης του Αμερικανού ποιμένα, πιέζοντας οικονομικά την Τουρκία. Αυτό που ο Ερντογάν φοβάται περισσότερο είναι οι κυρώσεις CAATSA. Σύμφωνα με πρόσφατες επίσημες στατιστικές μελέτες, το ποσοστό ανεργίας στην Τουρκία αγγίζει το 13%, ενώ 4,2 εκατομμύρια άνθρωποι αναζητούν εργασία. Η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση και η ισοτιμία της λίρας είναι ασταθής.
Να συνδυαστούν τα δύο σχέδια προς αποφυγή μιας μόνιμης καταστροφής στην χώρα.
Με το να γίνει ο πρώτος σύμμαχος του ΝΑΤΟ που θα χρησιμοποιήσει το ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400 στο έδαφός της, αγνοώντας τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των κρατών, τα μέλη του ΝΑΤΟ έρχονται αντιμέτωποι με έναν νέο «άσπονδο φίλο».
Ο Burak Bekdil, ένας από τους κορυφαίους δημοσιογράφους της Τουρκίας, πρόσφατα απολύθηκε από την πιο γνωστή εφημερίδα της χώρας μετά από 29 χρόνια, γιατί έγραψε στο Gatestone τι συμβαίνει στην Τουρκία. Είναι μέλος του Middle East Forum.