Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι ευρωπαίοι οικολόγοι, και η άκρα αριστερά γενικώς, έχουν μια αξιοζήλευτη ικανότητα επικοινωνίας. Ενώ τα συντηρητικά κινήματα εξακολουθούν να ενσαρκώνουν πολύ συχνά κάτι που μοιάζει με μη-ανθρώπινες καρικατούρες πολιτικών, οι ευρωπαίοι οικολόγοι, εκτός από μια υστερική Γκρέτα Τούνμπεργκ, έχουν φρέσκα και ευχάριστα πρόσωπα ως εκπρόσωποι που αναφέρονται στα πιο φριχτά πράγματα με ελκυστικό, ήρεμο και κατανοητό τρόπο.
Ας πάρουμε, για παράδειγμα, το συνέδριο Beyond Growth 2023 που ολοκληρώθηκε πρόσφατα στις Βρυξέλλες. Το Beyond Growth είναι η ετήσια ιδεολογική συνάθροιση των ευρωπαίων οικολόγων, και η συνεχής αναμετάδοση πληροφοριών στον κόσμο σχετικά με υποτιθέμενες «μη κυβερνητικές» οργανώσεις (ΜΚΟ) που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση.
Οι συναντήσεις του Beyond Growth δεν πραγματοποιούνται στα σαλόνια ενός αριστοκρατικού ξενοδοχείου ή κάποιας εξοχικής έπαυλης, αλλά οι συνεδριάσεις και οι συγκεντρώσεις γίνονται απευθείας στα κτίρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτό δεν συμβαίνει τυχαία: όταν ο Τύπος αναφέρεται με αγάπη στη διάσκεψη του Beyond Growth, μεταδίδει εικόνες ανθρώπων που μαζεύονται και μιλούν στα τακτοποιημένα έδρανα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τι θυμούνται οι περισσότεροι όταν βλέπουν την έκθεση του Beyond Growth; Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η σύνδεση μεταξύ των ριζοσπαστικών προτάσεων του Beyond Growth και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρουσιάζεται ως απολύτως φυσική: εάν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλει ριζοσπαστική οικολογία, πώς θα μπορούσατε εσείς, ένας ασήμαντος εγχώριος ψηφοφόρος, να του αντιταχθείτε;
Σταρ της πιο πρόσφατης διάσκεψης ήταν η Αρούνα ντε Φέβερ, μια φλαμανδή Βελγίδα που εκπροσωπούσε τους νεαρούς Πράσινους.
Πρέπει να διαβάσετε και να ακούσετε τι λένε αυτοί οι ακτιβιστές. Οι περισσότεροι ανακοινώνουν τι θα κάνουν αν κατορθώσουν να πάρουν την εξουσία. Ας ακούσουμε, λοιπόν, τις «προτάσεις» της γοητευτικής, χαμογελαστής ντε Φέβερ:
- «Πρέπει να αναδιανείμουμε τον πλούτο», ξεκινάει η ντε Φέβερ. Σε ποιον, πώς; Δεν υπάρχουν λεπτομέρειες. Αυτό είναι το σύνηθες χαρακτηριστικό κάθε ονειροπαρμένης, ευρωπαϊκής ομιλίας που σέβεται τον εαυτό της εδώ και έναν αιώνα. Θα ήταν άπρεπο να προτείνουμε να αρχίσει η αναδιανομή του πλούτου από τους μισθούς και τα περιουσιακά στοιχεία των Πράσινων βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου;
- «Διαγραφή του χρέους για το κλίμα»: στο μυαλό των οικολόγων ακτιβιστών, οι χώρες του «παγκόσμιου Βορρά», που έχουν αναπτυχθεί σημαντικά, έχουν μια οικολογική υποχρέωση προς τις χώρες του «παγκόσμιου Νότου». Παρόλο που ο δυτικός καπιταλισμός έχει σώσει τον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων από τη φτώχεια στην παγκόσμια ιστορία, προφανώς η Δύση προκάλεσε επίσης τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ φέρεται να «εκμεταλλεύονται» και να «αποικίζουν» πολλές περιοχές στον «παγκόσμιο Νότο» μέσω των πολυεθνικών τους εταιρειών, εξαντλώντας συστηματικά τους φυσικούς πόρους. Επομένως, το «χρέος» στον «Νότο» πρέπει να διαγραφεί, ακόμη κι αν αυτό το «χρέος» δεν έχει καμία σχέση με το κλίμα.
- Ας καθιερώσουμε ένα «καθολικό βασικό εισόδημα» αμέσως, ακόμη και αύριο. Μπορεί κανείς να φανταστεί την προθυμία της Κίνας, της Ρωσίας, της Ιαπωνίας, των ΗΠΑ και της Κούβας να εισαγάγουν ένα κοινό καθολικό εισόδημα ─το οποίο είναι βεβαίως κατανοητό μόνο μέσω της δημιουργίας μιας «καθολικής» παγκόσμιας κυβέρνησης: μια απλή τυπική διαδικασία.
- Η Δύση πρέπει να παρακμάσει. Πράγματι, η Δύση είναι κακιά. Η απόδειξη είναι ότι είναι «πλούσια». Επομένως, η Δύση πρέπει να τιμωρηθεί καταρρέοντας ─παθαίνοντας «αποανάπτυξη»─ ενώ, προφανώς, όσες χώρες δεν βρίσκονται στη Δύση θα εξακολουθήσουν να αναπτύσσονται.
- Οι καθολικές δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να αυξηθούν (να διπλασιαστούν; να τριπλασιαστούν;). Πώς, σε ένα πλαίσιο ύφεσης, θα χρηματοδοτηθεί αυτή η αύξηση; Αυτές οι λεπτομέρειες δεν διευκρινίζονται.
«Όλα αυτά», συνεχίζει η ντε Φέβερ, καταχειροκροτούμενη, «θα είναι βεβαίως δυνατόν να συμβούν μόνο αν καταστρέψουμε την (...) λευκή υπεροχή».
Λευκή υπεροχή; Τι σχέση έχει η λευκή υπεροχή με την οικονομία, θα ρωτήσετε; Φαίνεται ότι στο μυαλό πολλών οικολόγων, η οικονομική ανάπτυξη και η λευκή υπεροχή είναι ουσιαστικά συνώνυμες έννοιες. Σε τελική ανάλυση, το σκεπτικό φαίνεται να πηγαίνει ως εξής: η Δύση, που ενσάρκωσε ο Άνταμ Σμιθ το 1776, «εφηύρε» την οικονομική ανάπτυξη, και η Δύση εκείνη την εποχή ήταν σε μεγάλο βαθμό λευκή, οπότε καταστρέφοντας την υπεροχή των λευκών καταστρέφουμε την ίδια την ιδέα της οικονομικής ανάπτυξη.
Φαίνεται να έχουν ένα είδος μαγικής σκέψης που, βλέποντας δύο πραγματικότητες στο ίδιο σύνολο ─«λευκότητα» και καπιταλισμό─ στη συνέχεια υποθέτουν μια αιτιώδη σχέση μεταξύ τους.
Εάν, σύμφωνα με τον Άνταμ Σμιθ, η οικονομική ανάπτυξη για όλους είναι το κλειδί για την έξοδο από τη φτώχεια —με στόχο να γίνουν οι φτωχοί πλουσιότεροι, και όχι οι πλούσιοι φτωχότεροι— τότε η καταστροφή της ανάπτυξης δεν εμφανίζεται ως οικονομικό μοντέλο που θα προσφέρει μεγάλη βοήθεια. Ακόμη χειρότερα, θα πρέπει τώρα να γίνουν οι εξής ενοχλητικές επιλογές: θα προτιμούσατε να ενθαρρύνετε την ανάπτυξη επιτρέποντας στους ανθρώπους στις φτωχές χώρες να χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα ─άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο─ ή οδηγώντας αυτούς τους ανθρώπους ακόμη περισσότερο στη φτώχεια στερώντας τους τα ορυκτά καύσιμα;
Αυτό το περίεργο γκούλας των μαρξιστικών υπολειμμάτων ─ιμπεριαλισμός, αποαποικιοποίηση και κακώς αφομοιωμένη Κριτική Θεωρία των Φυλών─ δημιουργεί ένα πρόγραμμα που είναι απίθανο να ενώσει την πλειοψηφία των Ευρωπαίων. Στο πρόγραμμα μάλιστα έχει δοθεί και όνομα: Άμεση Ευρωπαϊκή Αυτοκτονία. Εάν η Ευρώπη εμπλέκεται σε οικονομική «αποανάπτυξη», όπως επιθυμούν οι Πράσινοι, αυτή η «αποανάπτυξη» συνεπάγεται την καταστροφή ολόκληρων τμημάτων της ευρωπαϊκής και της δυτικής οικονομίας. Η «αποανάπτυξη» και η οικονομική καταστροφή είναι τέλεια συνώνυμα. «Αποανάπτυξη» σημαίνει περιορισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων ─ή επιβολή τόσο τιμωρητικής φορολόγησης ώστε θα πάψουν να υπάρχουν.
Αυτοί οι υποστηρικτές των Πράσινων αντιπροσωπεύουν το 10% των εδρών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και φαίνεται να βρίσκονται σε διαδικασία εκλογικής εξάλειψης σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ. Δεν έχει σημασία: η αντιδημοκρατική, μη εκλεγμένη, αδιαφανής, ασύδοτη ΕΕ τους προσφέρει μια διέξοδο: στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, οι Πράσινοι είναι παντού. Το «Green 10», για παράδειγμα, είναι ένας συνασπισμός των δέκα μεγαλύτερων περιβαλλοντικών οργανώσεων και δικτύων που δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι η ΕΕ δίνει προτεραιότητα στο κλίμα, το τοπικό περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και την ανθρώπινη υγεία εντός και εκτός των συνόρων της. Για να διαδώσουν τις ιδέες τους, αυτές οι μη εκλεγμένες ΜΚΟ χρηματοδοτούνται γενναιόδωρα από τα ίδια τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Το θεμελιώδες πρόβλημα με το Beyond Growth είναι ότι η «αποανάπτυξη» ─τι θα συμβεί στη συνέχεια─ δεν ορίζεται ποτέ. Εάν οι μαρξιστές, και πριν από αυτούς οι σοσιαλιστές, συμπεριλαμβανομένων των Γερμανών εθνικοσοσιαλιστών, προσπαθούσαν πάντα να ορίσουν μια οικονομική θεωρία ─συγκεκριμένα έργα και την καταστροφή όσων υπάρχουν─οι περιβαλλοντολόγοι δεν έκαναν ποτέ τον κόπο να κάνουν κάτι τέτοιο. Ή μήπως το να κάνουν την Ευρώπη να εξαρτάται ενεργειακά από τη Ρωσία βρίσκεται στην κύρια ατζέντα των οικολόγων;
Αυτή η απροθυμία να περιγράψουν «τον κόσμο μετά» είναι κατανοητή. Στο πλαίσιο μιας Ευρώπης που έχει υπέρογκα χρέη και φορολογεί ήδη τους πολίτες της μόνο και μόνο για να αποπληρώσει τους τόκους του χρέους, η μείωση της οικονομικής παραγωγής σημαίνει ότι τίθεται το ερώτημα ποιος θα αφεθεί να πεθάνει πρώτος. Η υγειονομική περίθαλψη, για παράδειγμα, έχει ήδη περιοριστεί και αυτό καθώς φαίνεται έχει γίνει περισσότερο για τη μείωση του κόστους παρά για την παροχή υπηρεσιών, και ακόμη περισσότερο για την ανάπτυξη μιας διοικητικής υπηρεσίας με τεράστια γραφειοκρατία παρά για την επένδυση σε περισσότερους γιατρούς και καλύτερη και έγκαιρη φροντίδα των ασθενών.
Τι θα γινόταν αν υπήρχε «αποανάπτυξη»; Πώς, για παράδειγμα, μπορούμε να φανταστούμε μια υποχρεωτική μείωση της οικονομικής δραστηριότητας χωρίς να υποβάλουμε καμία τεχνολογική καινοτομία σε έλεγχο από έναν «διοικητικό φορέα»; Η ονειρεμένη ΕΕ των οικολόγων αρχίζει να μοιάζει με μια εκδοχή του βιβλίου Atlas Shrugged (Ο Άτλας επαναστάτησε): μια δυστοπική χώρα στην οποία οι ιδιωτικές επιχειρήσεις υποφέρουν από ολοένα και πιο επαχθείς νόμους, κανονισμούς και γραφειοκράτες. Ίσως οι Πράσινοι θα έπρεπε να αναλογιστούν το μήνυμα του βιβλίου: παρά τις προσπάθειες του κράτους να υποδουλώσει τα μυαλά με τη βία, οι άνθρωποι βγαίνουν νικητές με την αφοσίωσή τους στην ελευθερία. Το ανθρώπινο μυαλό είναι η δύναμη που κινεί τον κόσμο, όχι ο εξαναγκασμός.
Drieu Godefridi είναι νομικός (Πανεπιστήμιο Saint-Louis του Λουβέν), φιλόσοφος (Πανεπιστήμιο Saint-Louis του Λουβέν) και διδάκτωρ Νομικής Θεωρίας (Paris IV-Sorbonne). Είναι συγγραφέας του βιβλίου The Green Reich (Το Πράσινο Ράιχ).